1821. Γιάννης Μακρυγιάννης

Deux etudes de costumes souliotes, Eugene Delacroix

Ιδού ένα από τα πιστοποιητικά που έδινε ο Αρχηγός Μακρυγιάννης στα βασανισμένα του παλληκάρια, όταν έψαχναν αυτά χρόνια μετά την αθλοφορία τους, μια ισχνή βοήθεια του Ελληνικού Κράτους, του εντελώς δικού τους δημιουργήματος για να καλύψουν κάπως τα πληγιασμένα τους κορμιά. Ώστε να δούμε - μήπως και υποψιαστούμε - εμείς οι άγονοι επίγονοι, ποια ελληνικά μας έδωσαν τόπο, ποια γλώσσα μας δώρησε ελευθερία. Ο συναγωνιστής του Μακρυγιάννη λέγεται Ακρίβος Στεργίου:

φανερόνο οτι ο ακριβος στεργιο μακεδονας ειταν εις την οδηγιαν το γιανι βελετζα αγονιστι παντο με πατριωτισμο κε πουλι γενεοτιτα κε καταξοχι εις νιοκαστρον οταν εβγεναμεν εξο αννατιον τον οχτρον ις τα χαρακοματα τους ειταν κι αυτος ενας απου τος πουλα γενεος κι αγαθος αγονιστας κι οταν ει τορκει ορμισαν αννατιον του καστρο κι εβικαμεν κε τος αντιπουλεμισαμεν κε τος πισουδρομισαμεν εδιξε ο ειδιος απιρι γενεοτιτα κε πιλιγοθι εις το στομα το κι εις τα δυον του πουδαρια κε κειντινεψαμεν να τον σουσουμεν απου τος τορκος ος καλος γνοριζο αυτον τον αγονιστι μ ολι μο τιν ευκαριστισιν κατα την ζιτισιν του το δινο το παρον μο να το χρισιμεψι οθεν του αννικει
1841 νοεβριου 7 αθινα
πατριοτις
μακριγιανις

... αυτός, ο Πρώτος των Ελλήνων, μέσα στις πυορροούσες πληγές του, τα έντερά του τα ξεκοιλιασμένα, τα μυαλά του τα χυμένα έξω από το τσακισμένο κρανίο του, να προσπαθεί, Αυτός, ο τελευταίος Έλληνας του Ελύτη, να γρατσουνίσει κάτι, ένα ίχνος αγάπης με γράμματα αγράμματα, σκοτωμένες λέξεις για τα παλληκάρια του, τα εξοντωμένα για μας ...

Κώστας Γ. Ζουράρις [Να την χέσω τέτοια λευτεριά, οπού θα κάμω εγώ εσένα πασιά!, 2009]