Recherché - "Ψαγμένος"

Dovima with the Elephants, Cirque d' Hiver, Paris; by Richard Avedon, 1955

πολύ  "ψαγμένη" φωτογραφία!

“Ricercar” was the original name for the musical form now known as “fugue”. By Bach’s time, the word “fugue” (or fuga, in Latin and Italian) had become standard, but the term “ricercar” had survived, and now designated an erudite kind of fugue, perhaps too austerely intellectual for the common ear. A similar usage survives in English today: the word “recherché” means, literally, “sought out”, but carries the same kind of implication, namely of esoteric or high-brow cleverness. Δηλαδή "ψαγμένος".

Douglas R. Hofstadter [Gödel, Escher, Bach: An eternal golden braid, 1979]
Με ευχαριστίες στον Απόστολο Δοξιάδη

28 October 1940: Fascist Italy invades Greece

Ethnos newspaper front page, 28 October 1940

Greece entered World War II on 28 October 1940, when the Italian army invaded from Albania. The Italian invasion, after making small initial gains, was stopped by the determined defense of Greek forces in the battles at the Elaia-Kalamas line and the Pindos Mountains.

Pindos Mountains

Ξημερώνοντας τ’ Αγιαννιού, με την αύριο των Φώτων, λάβαμε τη διαταγή να κινήσουμε πάλι μπροστά, για τα μέρη όπου δεν έχει καθημερινές και σκόλες. Έπρεπε, λέει, να πιάσουμε τις γραμμές που κρατούσανε ως τότε οι Αρτινοί, από Χιμάρα ως Τεπελένι. Λόγω που εκείνοι πολεμούσανε απ’ την πρώτη μέρα, συνέχεια, κι είχαν μείνει σκεδόν οι μισοί και δεν αντέχανε άλλο.
...
Νύχτα πάνω στη νύχτα βαδίζαμε ασταμάτητα, ένας πίσω απ’ τον άλλο, ίδια τυφλοί. Με κόπο ξεκολλώντας το ποδάρι από τη λάσπη, όπου, φορές, εκαταβούλιαζε ίσαμε το γόνατο. Επειδή το πιο συχνά ψιχάλιζε στους δρόμους έξω, καθώς μες στην ψυχή μας. Και τις λίγες φορές όπου κάναμε στάση να ξεκουραστούμε, μήτε που αλλάζαμε κουβέντα, μονάχα σοβαροί και αμίλητοι, φέγγοντας μ’ ένα μικρό δαδί, μία μία εμοιραζόμασταν τη σταφίδα

Οδυσσέας Ελύτης [Το Άξιον Εστί, 1959]

πολύ με ζάλισε απόψε η βροχή

Un jour de pluie / Jacky Chevaux, 1985

Εν μέσω λογισμών και παραλογισμών
άρχισε κι η βροχή να λιώνει τα μεσάνυχτα
μ’ αυτόν τον πάντα νικημένο ήχο
σι, σι, σι.
Ήχος συρτός, συλλογιστός, συνέρημος,
ήχος κανονικός, κανονικής βροχής.
Όμως ο παραλογισμός
άλλη γραφή κι άλλην ανάγνωση
μού’ μαθε για τους ήχους.
Κι όλη τη νύχτα ακούω και διαβάζω τη βροχή,
σίγμα πλάι σε γιώτα, γιώτα κοντά στο σίγμα,
κρυστάλλινα ψηφία που τσουγκρίζουν
και μουρμουρίζουν ένα εσύ, εσύ, εσύ.
Και κάθε σταγόνα κι ένα εσύ,
όλη τη νύχτα
ο ίδιος παρεξηγημένος ήχος,
αξημέρωτος ήχος,
αξημέρωτη ανάγκη εσύ,
βραδύγλωσση βροχή,
σαν πρόθεση ναυαγισμένη
κάτι μακρύ να διηγηθεί
και λέει μόνο εσύ, εσύ, εσύ,
νοσταλγία δισύλλαβη,
ένταση μονολεκτική,
το ένα εσύ σαν μνήμη,
το άλλο σαν μομφή
και σαν μοιρολατρία,
τόση βροχή για μια απουσία,
τόση αγρύπνια για μια λέξη,
πολύ με ζάλισε απόψε η βροχή
μ’ αυτή της τη μεροληψία
όλο εσύ, εσύ, εσύ,
σαν όλα τ’ άλλα νά’ ναι αμελητέα
και μόνο εσύ, εσύ, εσύ.

Κική Δημουλά [Τα πάθη της βροχής, από τη συλλογή «Το λίγο του κόσμου», 1971]

... and Mars will be gone

Mars Exploration Rover Spirit on the flank of "Husband Hill", April 2005.
© NASA/JPL-Caltech/Cornell

We’ll all go on and make Mars safe. Roads, cities. New sky, new soil. Until it’s some kind of Siberia or Northwest Territories, and Mars will be gone and we’ll be here, and we’ll wonder why we feel so empty. Why when we look at the land we can never see anything but our own faces.


Kim Stanley Robinson [Red Mars, 1993]

μπλε

Sky / © I.A. Daglis

Θεέ μου, πόσο μπλε ξοδεύεις για να μη σε βλέπουμε ...

Οδυσσέας Ελύτης [Μαρία Νεφέλη, 1978]

mushrooms

Mushroom; Yellowstone, Wyoming / © I.A. Daglis

 

All mushrooms are edible - some of them, however, only once.
Hervé Le Tellier (b. 1957, French writer and linguist)

 

Mushroom huntress; Yellowstone, Wyoming / © I.A. Daglis

έκσταση και ομορφιά της γλώσσας

Χειρόγραφα του Ντοστογιέφσκι, Μουσείο Ντοστογιέφκσι, Αγ. Πετρούπολη (Ρωσία)

Στον δρόμο για το σπίτι, είπα μέσα μου: δυστυχείς οι πτωχοί τω πνεύματι που δεν γνωρίζουν ούτε την έκσταση ούτε την ομορφιά της γλώσσας.


Muriel Barbery [Η κομψότητα του σκαντζόχοιρου, 2006]

to the moon and back

Moon and Earth from Apollo 8 / NASA

But somewhere in a private place
She packs her bags for outer space
And now she's waiting for the right kind of pilot to come
And she'll say to him
She's sayin
I would fly to the moon and back if you be...
If you be my baby
I've got a ticket for a world where we, we belong
So would you be my baby?
Daniel Jones and Darren Hayes [To the Moon and back, 1996]

Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας

Ο πρωταγωνιστής της νέας παράστασης του Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου είναι το εγγύτατο στη Γη αστέρι, ο Ήλιος, αυτός που πανάρχαιοι πολιτισμοί λάτρεψαν σαν θεό. Η λατρεία του Ήλιου είναι φυσικό επακόλουθο της κατανόησης, ακόμη και από πρωτόγονους λαούς, της σημασίας του ήλιου για τις αγροτικές καλλιέργειες και ως εκ τούτου για την επιβίωσή τους.
Όσο απαραίτητο είναι το νερό, άλλο τόσο απαραίτητο είναι το χάδι του Ήλιου για να μεγαλώσουν και να ωριμάσουν οι καρποί των φυτών, πάνω στους οποίους στηρίζεται όλο το οικοδόμημα του ανθρώπινου πολιτισμού, ακόμη και σήμερα, την εποχή των ηλεκτρονικών συσκευών και των ποικίλων γκάτζετ. Τα φυτά τρέφουν την ανθρωπότητα τόσο άμεσα, όσο και έμμεσα, αφού και η κτηνοτροφία, από την οποία περιμένουμε τα μπριζολάκια μας, στηρίζεται πάνω στα φυτά.
Το πόσο σημαντικό είναι το ευεργετικό και ζωοποιό φως του Ήλιου φαίνεται από ένα επεισόδιο που συνέβη πριν από σχεδόν 200 χρόνια. Το 1815 η έκρηξη του ηφαιστείου Tambora στην Ινδονησία δημιούργησε ένα νέφος αιωρούμενων σωματιδίων, αυτό που ονομάζουμε αεροζόλ. Αυτό το νέφος μπλόκαρε την ευεργετική ηλιακή ακτινοβολία με αποτέλεσμα την επόμενη χρονιά, το 1816, να σημειωθεί δραματική μείωση ή και καταστροφή των γεωργικών καλλιεργειών στις βορειοανατολικές ΗΠΑ, τον Καναδά και τη βόρεια Ευρώπη, αλλά και την Κίνα.
Αυτό σε μια εποχή που το εμπόριο και η διεθνής βοήθεια ήταν υποτονικά σε σχέση με σήμερα, οδήγησε όπως μπορείτε να φανταστείτε σε έντονα κοινωνικά προβλήματα και κατά τόπους σε λιμούς. Μόνο στην Ιρλανδία ο λιμός αυτός, σε συνδυασμό με λοιμώδεις ασθένειες, επέφερε 100.000 θανάτους. Για το λόγο αυτό, το 1816 ονομάστηκε η χρονιά χωρίς καλοκαίρι και άφησε τα χνάρια της ακόμη και στη λογοτεχνία. Μεταξύ άλλων και ο πολύ γνωστός στους Έλληνες Λόρδος Βύρων έγραψε ένα ποίημα με τίτλο «Το σκότος».
Είναι λοιπόν ξεκάθαρη η αγαθή φύση του Ήλιου του Ηλιάτορα, του Ευεργέτη της Ζωής και της Ανθρωπότητας, που με το ζωοποιό του φως, μας  διασώζει από το ψυχρό έρεβος του αχανούς διαστημικού σκότους.
Ωστόσο η σχέση του Ήλιου με τη Γη, και συνεπώς με την ανθρωπότητα, είναι διπλή, καθώς έχει και μια πλευρά εχθρική, δολοφονική θα λέγαμε. Αυτή η δεύτερη φύση του Ήλιου σχετίζεται με τα νέφη καυτής ιονισμένης ύλης που εκτοξεύει προς όλες τις κατευθύνσεις, απειλώντας οποιονδήποτε τολμήσει να ξεμυτίσει από την ατμόσφαιρα και από το προστατευτικό μαγνητικό περίβλημα της Γης. Αλλά ενώ η ανθρωπότητα είναι προστατευμένη όσο βρίσκεται στην επιφάνεια της Γης, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τα έργα των χειρών μας, τους δορυφόρους και τα διαστημόπλοια που εκτοξεύουμε στο διάστημα και τα οποία διευκολύνουν τη ζωή μας και προετοιμάζουν μελλοντικά ταξίδια σε άλλους κόσμους.
Αυτόν τον δύσκολο, δύστροπο, εχθρικό Ήλιο, προσπαθούμε να γνωρίσουμε και να κατανοήσουμε, έτσι ώστε να καταφέρουμε στο μέλλον να προβλέπουμε με ακρίβεια τα ξεσπάσματά του, που είναι απειλητικά για κάθε μας προσπάθεια στο διάστημα, ώστε να προστατευόμαστε αποτελεσματικά από το δεύτερο πρόσωπό του, αυτό που είναι εχθρικό για μας.
Η δε υπέρτατη εχθρική ενέργεια του Ήλιου θα είναι πως, όταν μετά από μερικά δισεκατομμύρια χρόνια γερασμένος πλέον θα μετατραπεί σε ερυθρό γίγαντα, θα φουσκώσει και θα καταπιεί τη Γη, δίνοντας ένα δραματικό τέλος στη συμβίωσή τους.

 

(Προλογίζοντας την ψηφιακή παράσταση «Ήλιος – Το άστρο της ημέρας» στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου, Δευτέρα 4 Οκτωβρίου 2010)

Mars Canyons and Monument Valley

Mars Hebes Chasma, perspective view. ESA/ DLR/ FU Berlin

The outflow canyons and the high land between them reminded Nadia of the landscapes of American cowboy movies, with washes and mesas and isolated ship rocks, as in Monument Valley - except here it lasted for four days, as they passed in succession over the unnamed channel, Shalbatana, Simud, Tiu, and then Ares.

Kim Stanley Robinson [Red Mars, 1993]
 

Monument Valley ship rocks, Arizona (USA) / © I.A. Daglis

μέσα σ’ ένα άστρο

Supernova remnant Cassiopeia A; NASA/CXC/SAO/STScI/JPL-Caltech

… δε θα ένιωθα καθόλου νοσταλγία, γιατί θα με περιτριγύριζαν ένα σωρό πράγματα που μου αρέσουν, δηλαδή μηχανήματα και υπολογιστές και το μεσοαστρικό διάστημα. Θα μπορούσα να βλέπω από ένα μικρό παράθυρο του διαστημόπλοιου και να ξέρω πως δεν υπάρχει κανείς άλλος κοντά μου επί χιλιάδες χιλιόμετρα, πράγμα που μερικές φορές υποκρίνομαι πως συμβαίνει τις καλοκαιρινές νύχτες, όταν πηγαίνω και ξαπλώνω στο γρασίδι και κοιτάζω ψηλά στον ουρανό και βάζω τα χέρια μου στα πλάγια του προσώπου μου, έτσι ώστε να μη βλέπω το φράχτη και την καπνοδόχο και το σχοινί της μπουγάδας. Και μπορώ να προσποιούμαι πως βρίσκομαι στο διάστημα. Το μόνο που θα μπορούσα να δω θα ήταν τ’ άστρα. Τα άστρα είναι τα μέρη όπου σχηματίστηκαν τα μόρια από τα οποία αποτελείται η ζωή, εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια. Για παράδειγμα όλος ο σίδηρος στο αίμα σου, που σε γλιτώνει από την αναιμία, δημιουργήθηκε μέσα σ’ ένα άστρο. 

Mark Haddon [Ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα, 2003]

Climb the mountains ... cares will drop away from you like the leaves of Autumn

Leaves of Autumn, Jardin des Tuileries Oct. 2008 / I.A. Daglis

Climb the mountains and get their good tidings. Nature's peace will flow into you as sunshine flows into trees. The winds will blow their own freshness into you, and the storms their energy, while cares will drop away from you like the leaves of Autumn.

John Muir [1838-1914, Scottish-born American naturalist, author, and early advocate of preservation of wilderness in the United States] - see Muir Woods