Αστρονόμοι

Τοιχογραφία 12ου αιώνα από υπόσκαφο ναό της Καππαδοκίας

Ως αστρονόμοι, ιδόντες τον του Χριστού αστέρα, ότι ουκ εποίει πορείαν ως οι λοιποί αστέρες από ανατολών προς δύσιν, αλλ’ από άρκτου προς μεσημβρίαν, έγνωσαν ότι γέννησιν μεγάλου βασιλέως δηλοί, και πεσόντες προσεκύνησαν αυτώ και προσήνεγκαν αυτώ δώρα, χρυσόν και λίβανον και σμύρναν και ούτω τη προστάξει του Αγγέλου υπέστρεψαν εις την χώραν αυτών.

Καλά Χριστούγεννα!

Controlled human flight

The original 1903 Wright flyer at the National Air and Space Museum, Washington, DC (USA)

110 years ago, on 17 December 1903, the brothers Wilbur and Orville Wright, inventors and aviation pioneers made the first controlled, powered and sustained heavier-than-air human flight near Kill Devil Hills, North Carolina (USA).

Boston Tea Party

1846 lithograph by Nathaniel Currier: "The Destruction of Tea at Boston Harbor"

240 years Boston Tea Party
The Boston Tea Party (initially referred to by John Adams as "the Destruction of the Tea in Boston") was a nonviolent political protest by the Sons of Liberty in Boston, on 16 December 1773. Disguised as American Indians, the demonstrators destroyed the entire supply of tea sent by the East India Company in defiance of the American boycott of tea carrying a tax the Americans had not authorized. They boarded the ships and threw the chests of tea into Boston Harbor, ruining the tea. The British government responded harshly and the episode escalated into the American Revolution. The Tea Party became an iconic event of American history, and other political protests often refer to it.
From Wikipedia

Massacre of Kalavryta

Kalavryta, as seen from the memorial site

70 years from the Massacre of Kalavryta
The Massacre of Kalavryta (Greek: Σφαγή των Καλαβρύτων) refers to the extermination of the male population and the subsequent total destruction of the town of Kalavryta, in Greece, by German occupying forces during World War II on 13 December 1943. Aside from the deportation and murder of over 80% of Greece's Jewish population, it is the most serious case of war crimes committed during the Axis occupation of Greece during World War II.
In early December 1943, the German Army's 117th Jäger Division began a mission named Unternehmen Kalavryta (Operation Kalavryta), intending to encircle Greek Resistance guerrilla fighters in the mountainous area surrounding Kalavryta. During the operation, 78 German soldiers, who had been taken prisoner by the guerillas in October, were executed by their captors. The commander of the German division, General Karl von Le Suire reacted with harsh and massive reprisal operations across the region. He personally ordered the "severest measures" – the killing of the male population of Kalavryta – on 10 December 1943.
Operation Kalavryta struck from Patras and Aigion on the Gulf of Corinth and from near Tripolis in central Peloponnese. All "Battle-Groups" were aimed at Kalavryta. Wehrmacht troops burnt villages and monasteries and shot civilians on their way. When they reached the town they locked all women and children in the school and marched all males 12 and older to a hill just overlooking the town. There, the German troops machine-gunned down all of them. There were only 13 male survivors. Over 500 died at Kalavryta. The survivors told their story of survival, saying that after the Germans machine-gunned the crowd, some falling bodies were covered by the dead. This way, when the Germans went through again to finish off those still alive, the few lucky ones escaped the coup-de-grace. The women and children managed to free themselves from the school, some say after a German soldier took pity on them and let them escape, while the town was set ablaze. The following day the Nazi troops burnt down the Monastery of Agia Lavra, a landmark of the Greek War of Independence.
In total, nearly 700 civilians were killed during the reprisals of Operation Kalavryta. Twenty eight communities – towns, villages, monasteries and settlements – were destroyed. In Kalavryta itself about 1,000 houses were looted and burned and more than 2,000 livestock were seized by the Germans.
Today the Place of Sacrifice is kept as a memorial site and the events are commemorated every December. War reparations was paid in 1960 (115 million deutschemarks), Greece accepted the payment and agreed not to come with any more claims. Greece has however since then demanded more money, claiming they did not get all that they had asked for. On 18 April 2000, the then-president of the Federal Republic of Germany, Johannes Rau, visited the town of Kalavryta to express his feelings of shame and deep sorrow for the tragedy; however, he didn't accept responsibility on behalf of the German state and did not refer to the issue of reparations. He felt unable to do so as his position is largely a ceremonial one and does not allow the President the ability to raise such matters.

Seferis, Nobel Prize in Literature 1963

I feel at this moment that I am a living contradiction. The Swedish Academy has decided that my efforts in a language famous through the centuries but not widespread in its present form are worthy of this high distinction. It is paying homage to my language - and in return I express my gratitude in a foreign language. I hope you will accept the excuses I am making to myself.

I belong to a small country. A rocky promontory in the Mediterranean, it has nothing to distinguish it but the efforts of its people, the sea, and the light of the sun. It is a small country, but its tradition is immense and has been handed down through the centuries without interruption. The Greek language has never ceased to be spoken. It has undergone the changes that all living things experience, but there has never been a gap. This tradition is characterized by love of the human; justice is its norm. In the tightly organized classical tragedies the man who exceeds his measure is punished by the Erinyes. And this norm of justice holds even in the realm of nature.

«Helios will not overstep his measure»; says Heraclitus, «otherwise the Erinyes, the ministers of Justice, will find him out». A modern scientist might profit by pondering this aphorism of the Ionian philosopher. I am moved by the realization that the sense of justice penetrated the Greek mind to such an extent that it became a law of the physical world. One of my masters exclaimed at the beginning of the last century, «We are lost because we have been unjust» He was an unlettered man, who did not learn to write until the age of thirty-five. But in the Greece of our day the oral tradition goes back as far as the written tradition, and so does poetry. I find it significant that Sweden wishes to honour not only this poetry, but poetry in general, even when it originates in a small people. For I think that poetry is necessary to this modern world in which we are afflicted by fear and disquiet. Poetry has its roots in human breath - and what would we be if our breath were diminished? Poetry is an act of confidence - and who knows whether our unease is not due to a lack of confidence?

Last year, around this table, it was said that there is an enormous difference between the discoveries of modern science and those of literature, but little difference between modern and Greek dramas. Indeed, the behaviour of human beings does not seem to have changed. And I should add that today we need to listen to that human voice which we call poetry, that voice which is constantly in danger of being extinguished through lack of love, but is always reborn. Threatened, it has always found a refuge; denied, it has always instinctively taken root again in unexpected places. It recognizes no small nor large parts of the world; its place is in the hearts of men the world over. It has the charm of escaping from the vicious circle of custom. I owe gratitude to the Swedish Academy for being aware of these facts; for being aware that languages which are said to have restricted circulation should not become barriers which might stifle the beating of the human heart; and for being a true Areopagus, able «to judge with solemn truth life's ill-appointed lot», to quote Shelley, who, it is said, inspired Alfred Nobel, whose grandeur of heart redeems inevitable violence.

In our gradually shrinking world, everyone is in need of all the others. We must look for man wherever we can find him. When on his way to Thebes Oedipus encountered the Sphinx, his answer to its riddle was: «Man». That simple word destroyed the monster. We have many monsters to destroy. Let us think of the answer of Oedipus.

50 years from
Giorgos Seferis' speech at the Nobel Banquet at the City Hall of Stockholm, December 10, 1963

JFK, 22 November 1963

50 years from JFK's assissination

President John Fitzgerald Kennedy, often referred to by his initials JFK, the 35th President of the United States, was assassinated in Dallas, Texas, at 12:30 p.m. Central Standard Time on November 22, 1963, while on a political trip to Texas to smooth over factions in the Democratic Party between liberals Ralph Yarborough and Don Yarborough (no relation) and conservative John Connally. He was shot once in the upper back and was killed with a final shot to the head. He was pronounced dead at 1:00 p.m. Only 46, President Kennedy died younger than any U.S. president to date.

The grave of JFK in Arlington

The Gettysburg Address

150 years Gettysburg Address

Four score and seven years ago our fathers brought forth on this continent, a new nation, conceived in Liberty, and dedicated to the proposition that all men are created equal.

Now we are engaged in a great civil war, testing whether that nation, or any nation so conceived and so dedicated, can long endure. We are met on a great battle-field of that war. We have come to dedicate a portion of that field, as a final resting place for those who here gave their lives that the nation might live. It is altogether fitting and proper that we should do this.

But, in a larger sense, we cannot dedicate… we can not consecrate… we cannot hallow this ground. The brave men, living and dead, who struggled here, have consecrated it, far above our poor power to add or detract.

The world will little note, nor long remember what we say here, but it can never forget what they did here. It is for us the living, rather, to be dedicated here to the unfinished work which they who fought here have thus far so nobly advanced.

It is rather for us to be here dedicated to the great task remaining before us: that from these honored dead we take increased devotion to that cause for which they gave the last full measure of devotion; that we here highly resolve that these dead shall not have died in vain; that this nation, under God, shall have a new birth of freedom; and that government of the people, by the people, for the people, shall not perish from the earth.

November 19, 1863 

Abraham Lincoln, 16th President of the United States

born in 1809 in a one-room log cabin in Hardin County, Kentucky

ανώδυνα;

Nederlands Dans Theater, Shoot the moon

Δε θα σ' αντέξω,

δε θα μ' αντέξεις

ανώδυνα.

Κάτω απ' τη γλώσσα

σκυλιά δεμένα, 

χιλιάδες λέξεις.

Θανάσης Παπακωνσταντίνου [Τα τραγούδια που έγραψα, 2011]

τα παγωμένα σου μάτια

παγωμένα / I.A.Daglis

Τα παγωμένα σου μάτια

όταν βλέπει η Ανταρκτική 

χλωμιάζει

Θανάσης Παπακωνσταντίνου [Ανταρκτική, 2010]

Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Ανταρκτική

Μια άλλη ματιά στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο

Από το βιβλίο της Ελένης Δημητρίου 

"Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος ως προσωπικό βίωμα - Ημερολόγια Ελλήνων στρατιωτών", 2011

Νύχτα 10 προς 11 Νοεμβρίου 1940

Το κουφάρι του άλλου [Ιταλού] εκεί μπροστά μας κατάχαμα! Άχνιζαν ακόμα τα αίματα πάνω στη χλαίνη του και γύρω του! Ανατρίχιασα στο αντίκρισμά του, κάτω από το φως του φεγγαριού! Ως τούτη τη στιγμή δεν είχα ξαναδεί σκοτωμένο! Κρύος ιδρώτας με περιέλουσε! Κρίμα το παιδί, σκέφτηκα. Ήταν δεν ήταν είκοσι πέντε χρόνων το Ιταλόπαιδο! Αργότερα μια μάνα Ιταλίδα, σαν μάθει για το χαμό του γιου της, θα κλάψει απαρηγόρητα. Και ίσως να μη μάθει ποτέ πού, πώς και πότε χάθηκε το παλικάρι της. 

Λεωνίδας Πουρναρόπουλος 

Πρώτη φορά αντικρύζω σκοτωμένους και με πιάνει φρίκη ... γιατί να θυσάζεται τόσος κόσμος; Γιατί να αφαιρούμε τη ζωή των συνανθρώπων μας; Με ποιο δικαίωμα το κάνουμε; ... γιατί όλα αυτά; Πώς θα ήθελα να είχα τη δύναμι, αυτή τη στιγμή, να ξαναδώσω ζωή σε αυτά τα ματωμένα πτώματα, για να προλάβω την κακή είδησι, που θα πάει στους δικούς τους. Εμείς επί τέλους έχουμε δικαιολογία και μάλιστα σοβαρή. Ήρθαν να καταλάβουν την Πατρίδα μας. Είμαστε αμυνόμενοι. Δεν προκαλέσαμε τον πόλεμο. Δεν επιτεθήκαμε πρώτοι. Αλλά γιατί να γίνωνται οι πόλεμοι; Γιατί κάθε τόσο να σκοτώνεται τόσος κόσμος; Ανεξάρτητα από αυτές τις σκέψεις, αισθάνθηκα την ανάγκη κλείνοντας για λίγο τα μάτια, που έχουν γεμίσει δάκρυα, να προσευχηθώ στο Θεό ν' αναπαύσει τις ψυχές αυτών που χάθηκαν, είτε είναι δικοί μας, είτε εχθροί και να με συγχωρέσει για το κακό, που πιθανόν να έκαμα και με τα ίδια μου τα χέρια.

Ντίνος Μαγγιοράκος

Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης

Το πρωί της 27ης Οκτωβρίου 1912 μπήκε στη Θεσσαλονίκη ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Παναγιώτης Δαγκλής και εγκαταστάθηκε στο Διοικητήριο. 

Ελάχιστες ώρες νωρίτερα, στη 1:30 μετά τα μεσάνυχτα, είχε υπογραφεί στο Διοικητήριο το πρωτόκολλο παράδοσης της πόλης στον ελληνικό στρατό, το οποίο είχε συνταχθεί στη γαλλική γλώσσα από τον τότε έφεδρο δεκανέα Ίωνα Δραγούμη. Από την ελληνική πλευρά συνυπέγραψαν ο ταγματάρχης Βίκτωρ Δούσμανης και ο λοχαγός Ιωάννης Μεταξάς και από την τουρκική πλευρά ο Χασάν Ταχσίν Πασάς. 

Το πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης, ενώ υπογράφηκε την 01:30 ώρα της 27ης Οκτωβρίου 1912, έφερε ως χρονολογία την 23:00 (11 μ.μ.) ώρα της 26ης Οκτωβρίου 1912, διότι ο Ιωάννης Μεταξάς κατάφερε να πείσει τον Ταχσίν πασά να μπει ή χρονολογία αυτή για να τιμηθεί ο προστάτης και πολιούχος της Θεσσαλονίκης Άγιος Δημήτριος, που γιορτάζει στις 26 Οκτωβρίου και τον οποίο σεβόταν ο Ταχσίν πασάς. Ο ουσιαστικός όμως λόγος ήταν άλλος: για να τεκμηριωθεί και με επίσημο έγγραφο, ότι ο Ελληνικός Στρατός κατέλαβε την Θεσσαλονίκη κατά μια μέρα ενωρίτερα, στοιχείο πού απετέλεσε και τον καταπέλτη στις παράλογες απαιτήσεις των Βουλγάρων για συγκυριαρχία της πόλεως.

Θα πρέπει να ήταν εξαιρετικά δύσκολες οι στιγμές που έζησε αυτός που πήρε την απόφαση να παραδώσει τη Θεσσαλονίκη, τις στρατιωτικές δυνάμεις που διοικούσε, τον εαυτό του και την οικογένειά του στον εχθρό. Πρόκειται για τον Χασάν Ταχσίν Πασά, τον Οθωμανό Αλβανό διοικητή της 8ης Στρατιάς του Αυτοκρατορικού Οθωμανικού Στρατού της Μακεδονίας. Ο εχθρός που είχε φθάσει έξω από τη Θεσσαλονίκη ήταν ο ελληνικός στρατός από τη μια πλευρά και ο βουλγαρικός από την άλλη. «Παρέδωσε τη πόλη στον ελληνικό στρατό, χωρίς να ακολουθήσει τον κανόνα που επικρατούσε τότε, δηλαδή να καίνε τις πόλεις ή να σφάζουν τους πληθυσμούς τους. Παρέδωσε και τον στρατό του χωρίς να έχει καμία απώλεια, πέραν όσων χάθηκαν στις μάχες των Γιαννιτσών και του Σαρανταπόρου» λέει ο Χρίστος Χριστοδούλου, συγγραφέας του βιβλίου «Οι τρεις ταφές του Χασάν Ταχσίν Πασά» το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Επίκεντρο. Βιογραφία και ψυχογράφημα για έναν στρατιωτικό, ο οποίος έκανε μια υπέρβαση που μπορεί να κριθεί ανεξήγητη, και για την οποία το τίμημα που κατέβαλε ήταν μεγάλο.

«Θα μπορούσε να δώσει και ένα δεύτερο πρωτόκολλο και στους Βουλγάρους, συμμάχους τότε της Ελλάδας. Το απέφυγε με καταπληκτική δεξιοτεχνία πολιτική και διπλωματική και με αυτήν την απόφασή του η Ελλάδα δεν μπήκε σε μια περιπέτεια από την οποία δεν θα έβγαινε ούτε σε 100 χρόνια. Δηλαδή, σήμερα, θα αντιμετωπίζαμε τα ίδια προβλήματα. Αλλά εκείνο το πρωτόκολλο όρισε και την κατάσταση η οποία παραμένει αναλλοίωτη μέχρι τώρα» προσθέτει ο Χρίστος Χριστοδούλου. Τότε, στην εφημερίδα «Μακεδονία» ο δημοσιογράφος Ωρολογάς τον χαρακτήρισε «σωτήρα και ευεργέτη της Θεσσαλονίκης». Γιατί πήρε αυτήν την απόφαση ένα εξέχον στέλεχος του οθωμανικού στρατού; Γιατί αρνήθηκε μια σταδιοδρομία λαμπρή -ως τότε και προσχώρησε στον εχθρό; Χαρακτηρίσθηκε ως προδότης στην πατρίδα του, καταδικάσθηκε ερήμην εις θάνατον, αλλά η συνέχεια του βίου του ήταν «οι τρεις ταφές». «Αυτό με έκανε να γράψω το βιβλίο. Ότι κανείς δεν ασχολήθηκε μαζί του επί 100 χρόνια. Είναι απαράδεκτο. Είναι ιστορική απρέπεια» τονίζει ο Χρίστος Χριστοδούλου και αναρωτιέται «δεν ασχολείσαι γιατί; επειδή ήταν Οθωμανός; Αλβανός; Ηττημένος;»
Αλβανός που είχε σπουδάσει στη Ζωσιμαία Σχολή των Ιωαννίνων. Οθωμανός παντρεμένος με εξισλαμισμένη ελληνίδα, στοιχείο που όπως αναφέρει ο Χρίστος Χριστοδούλου «τα εγγόνια του μόλις τώρα παραδέχθηκαν ότι η γιαγιά τους ήταν Ελληνίδα, ενώ υπάρχει και η μαρτυρία του Λεωνίδα Σπαή, στρατηγού που τον γνώριζε προσωπικά και ο οποίος στη συνέχεια διατέλεσε υπουργός Άμυνας και υπουργός Βορείου Ελλάδος, σύμφωνα με τον οποίο ‘ήτο ελληνικής καταγωγής πράγμα το οποίο ο ίδιος άριστα εγνώριζε’».

Ηττημένος, με τον στρατό του απογοητευμένο ακολουθεί τους Ελληνες. Η ζωή του κλείνει με «τρεις ταφές»:
«Η κυβέρνηση Βενιζέλου τον έστειλε για λόγους υγείας, αλλά και λόγους ασφαλείας, στην Ελβετία. Πέθανε εκεί το 1918 και τάφηκε στο νεκροταφείο των Ετεροδόξων της Λωζάνης. Αυτή ήταν η πρώτη ταφή. Το 1936 τα οστά του μεταφέρθηκαν σε αλβανικό νεκροταφείο που υπήρχε στην περιοχή της Τριανδρίας. Αυτή είναι η δεύτερη ταφή του. Το νεκροταφείο παρέμεινε ως το 1983, χρονιά που με πρόσχημα την επέκταση της Τριανδρίας καταπατήθηκε. Σώθηκαν τα οστά του και των παιδιών του που ήταν στον ίδιο τάφο, και το Γενικό Επιτελείο Στρατού τα έκρυψε επί 19 χρόνια στο νεκροταφείο της Μαλακοπής» λεει για τις δύο ταφές ο Χρίστος Χριστοδούλου και προσθέτει για την τρίτη: «Από εκεί, το 2002, θάφτηκαν στη βίλα Μοδιάνο του Τόπσιν, τη βίλα όπου είχε γίνει η παράδοση της Θεσσαλονίκης και όπου τώρα λειτουργεί το Μουσείο των Βαλκανικών Πολέμων».

Σε παλαιότερο άρθρο του στη «Μακεδονία» όπου εργαζόταν, άρθρο το οποίο αναδημοσιεύθηκε στο περιοδικό της Ζωσιμαίας Σχολής, ο Χρίστος Χριστοδούλου έγραφε για τον αρχιστράτηγο Χασάν Ταχσίν Πασά: «Επί 40 χρόνια υπηρέτησε πιστά την Αυτοκρατορία στην Υεμένη, το Ιράκ, την Συρία, τη Θεσσαλονίκη, την Κύπρο, τα Ιωάννινα, την Κρήτη αντιμετωπίζοντας πολέμους, σφαγές και εξεγέρσεις. Ο ίδιος δέχθηκε τον δημόσιο έπαινο, παρασημοφορήθηκε, αλλά και εξορίσθηκε». Και ακολούθησαν «οι τρεις ταφές». Μια διαδρομή τραγική για έναν άνθρωπο που αρνήθηκε πολλά και στον οποίο η Ελλάδα οφείλει τουλάχιστον τον σεβασμό της.

Το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου προέρχεται από το άρθρο 
Χασάν Ταχσίν Πασάς: Ένα άγνωστο -τραγικό- πρόσωπο, του Κώστα Μαρίνου [εφημερίδα Μακεδονία, 14 Οκτωβρίου 2012]

Και δύο αφανείς ήρωες της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης (με ευχαριστίες στον Δημήτρη):

Φευγάτη

Από το βιβλίο "Άρτεμις Φευγάτη" / © Γιάννης Δαγκλής & Γιώργος Καραχρήστος

- Να θυμάσαι Τάρας: και το τελευταίο, το πιο ταπεινό μόριο του σώματός μας ήταν κάποτε σάρκα της σάρκας κάποιου αστέρα. Φυλάμε τα όνειρα των αστέρων μέσα στα κορμιά μας. Είμαστε φτιαγμένοι από αστερόσκονη! Είμαστε παιδιά των άστρων!

Και με αυτά τα λόγια η Άρτεμις Φευγάτη υψώθηκε στο νυχτερινό ουρανό και έφυγε προς την κατεύθυνση του Σείριου, επιβεβαιώνοντας το όνομά της.

Αφιερωμένο στις φευγάτες του κόσμου μας

Μικρά Πράσινα Ανθρωπάκια (ΜΠΑ)

Από το βιβλίο "Άρτεμις Φευγάτη" / © Γιάννης Δαγκλής & Γιώργος Καραχρήστος 

Αφιερωμένο στην Τζόσελιν Μπελ που ΔΕΝ πήρε το Νόμπελ Φυσικής

Arrogance

                                                   Capitan Vidal [El laberinto del Fauno]

Where men are the most sure and arrogant, they are commonly the most mistaken …

David Hume [An Enquiry Concerning the Principles of Morals, 1751]

The Massacre of the Acqui Division

Italian soldiers taken prisoner by Germans

The Massacre of the Acqui Division, also known as the Cephalonia Massacre, was the mass execution of the men of the Italian 33rd Acqui Infantry Division by the Germans on the island of Cephalonia, Greece, in September 1943, following the Italian armistice during the Second World War. About 5000 soldiers were massacred and others drowned or were otherwise murdered. The massacre provided the historical background to the novel Captain Corelli’s Mandolin, which later became a Hollywood film. It was one of the largest prisoner of war massacres of the war, along with the Katyn massacre of 22,000 Poles by (then) German ally Soviets, and one of the largest-scale German atrocities to be committed not by the Waffen-SS but by Wehrmacht troops (specifically, the 1. Gebirgs-Division, an elite formation of the Wehrmacht). The massacre started on 21 September 1943, and lasted for one week. 

The subject of the massacre was largely ignored in Italy by the press and the educational system until 1980, when the Italian President Sandro Pertini, a former partisan, unveiled the memorial in Cephalonia.

Being below average ...

The first thing I would point out is this: to come to Caltech is an advantage in certain ways, and in other ways a disadvantage ... But there is also a certain disadvantage: because Caltech has such a good reputation, almost everybody who’s the first or second in his high school class applies here. There are lots of high schools, and all the very best men apply. Now, we have tried to figure out a system of selection, with all kinds of tests, so that we get the best of the best. And so you guys have been very carefully picked out from all these schools to come here. But we're still working on it, because we’ve found a very serious problem: no matter how carefully we select the men, no matter how patiently we make the analysis, when they get here something happens: it always turns our that approximately half of them are below average! 

Of course you laugh at this because it’s self-evident to the rational mind, but not to the emotional mind—the emotional mind can’t laugh at this. When you’ve lived all the time as number one or number two (or even possibly number three) in high school science, and when you know that everybody who’s below average in the science courses where you came from is a complete idiot, and now you suddenly discover that you are below average — and half of you guys are — it's a terrible blow, because you imagine that it means you're as dumb as those guys used to be in high school, relatively. 

That's the great disadvantage of Caltech: that this psychological blow is so difficult to take. Of course, I’m not a psychologist; I'm imagining all this. I don't know how it would really be, of course! The question is what to do if you find you're below average. There are two possibilities. In the first place, you could find that it’s so difficult and annoying that you have to get out—that’s an emotional problem. You can apply your rational mind to that and point out to yourself what I just pointed out to you: that half of the guys in this place are going to be below average, even though they’re all tops, so it doesn’t mean anything. You see, if you can stick out that nonsense, that funny feeling, for four years, then you’ll go out into the world again, and you’ll discover that the world is just like it used to be—that when, for example, you get a job somewhere, you'll find you're Number One Man again, and you'll get the great pleasure of being the expert they all come running to in this particular plant whenever they can't figure out how to convert inches to centimeters! It's true: the men who go out into industry, or go to a small school that doesn’t have an excellent reputation in physics, even if they’ve been in the bottom third, the bottom fifth, the bottom tenth of the class—if they don’t try to drive themselves (and I'll explain that in a minute), then they'll find themselves very much in demand, that what they learned here is very useful, and they’re back where they were before: happy, Number One.

Richard D. Feynman [Tips on Physics, 2013]

αθόρυβα

Paris, 1986 / © I.A. Daglis

Ου γαρ ιδιολογίας και κενής δόξης ο βίος ημών έχει χρείαν αλλά του αθορύβως ημάς ζην.

Επίκουρος

Κωστή Μοσκώφ μνημόσυνο

Για τα 15 χρόνια από τον θάνατό του

...Αλλά έχω δημιουργήσει κι αλλού πάλι καταστάσεις τέτοιες κι αισθάνομαι δεν αισθάνομαι πολίτης του κόσμου, αισθάνομαι Έλληνας βέβαια και Ρωμιός, και μάλιστα με την ιδιαιτερότητα του Θεσσαλονικιού που είμαι, αλλά αισθάνομαι ότι αυτό που είχα στην Ελλάδα το δημιουργώ μέσα από ανθρώπινες σχέσεις και σε άλλα μέρη και το επεκτείνω. Και αυτό έχει μια ομορφιά! Δηλαδή, φτιάχνεις τη ζωή σου με μεγαλύτερη ποικιλία, με περισσότερες εκφορές. Τα ίδια πράγματα με πιο πολλές γλώσσες, με διαφορετικά ημιτόνια κάθε φορά. Θα έλεγα ότι λίγο-πολύ είμαι πεισματάρης. Ό,τι ήθελα στη ζωή μου το απέκτησα. Εκείνο βέβαια που πάντα θέλω πιο πολύ και είναι πράγμα που ίσως κανένας δεν μπορεί να τ' αποκτήσει είναι, ακόμα πιο πολλή αγάπη, ακόμα πιο πολύ έρωτα. Και να παίρνω και να δίνω. Αυτό είναι ένα αλισβερίσι, όπως ξέρεις. Δηλαδή, θέλω το Θεό τον ίδιο, να αγαπήσω το Θεό τον ίδιο - να στο πω έτσι με λόγο θρησκευτικό -και αγαπάω τους αγγέλους του. Κι όχι τον ίδιο. Δεν μου δίνεται ο ίδιος ο Θεός, μου δίνονται οι προφήτες, οι αγγέλοι του. Ε, είναι ένας πλούτος, ίσως, να αισθάνεσαι αυτήν την έλλειψη. Μπορώ να την αισθάνομαι αυτήν την έλλειψη από τη συνείδησή της. Αλλά είναι και μια φτώχεια. Δηλαδή νοιώθω ανικανοποίητος. Ικανοποιημένος για πολλά, ανικανοποίητος για όλο και περισσότερα. Πάντα υπάρχει περιθώριο, βεβαίως, να καλυφθεί. Πάντα υπάρχει περιθώριο! Και ξέρεις, μεγαλώνοντας κανένας καταλαβαίνει πιο πολύ. Μπορεί βιολογικά να γερνάει, στα 57, αν μπορείς να πεις ότι γερνάει. Ήδη, δεν είσαι βέβαια 30 χρονών, είσαι, είμαι δηλαδή, στα 57. Αλλά απ' την άλλη μεριά καταλαβαίνω πολύ περισσότερα πράγματα, έχω ζήσει πολύ περισσότερα πράγματα. Ξέρεις, έχω ζήσει πιο πολύ, και έχω εκτιμήσει τη στιγμή της αποτυχίας του ανθρώπου. Εντάξει οι στιγμές της επιτυχίας. Μιλήσαμε γι' αυτές. Και είναι έκδηλες όταν υπάρχουν. Αλλά να μάθεις να βλέπεις το μεγαλείο του ανθρώπου όταν αποτυχαίνει στην προσπάθειά του να φτιάξει τον κόσμο καλύτερο και τον εαυτό του καλύτερο, ε, νομίζω και αυτό είναι σημαντικό. Κι αυτό το 'χω μάθει μέσα από πολλά πράγματα. Είχα μεγάλους έρωτες και έχω. Αλλά κάποια στιγμή νοιώθω ότι οι έρωτες αυτοί έχουν πολύ άγρια όρια προς εμένα. Ίσως ακριβώς ζητάω τους δύσκολους έρωτες, ζητάω τις δύσκολες σχέσεις. Θα έλεγα ότι δεν υπάρχουν τα όρια του έρωτα και της ιστορίας σ' ανθρώπους που δεν το συνειδητοποιούνε και σ' ανθρώπους που συνειδητοποιούνε. Ίσως εγώ το έχω συνειδητοποιήσει ότι είναι άγρια αυτά τα όρια.
Το ταξίδι μετράει βεβαίως. Η ιστορία μας και η ζωή μας όλη συμπυκνώνεται πάνω σ' αυτό το έπος της Οδύσσειας. Έτσι δεν είναι; Είναι αυτό το ταξίδι για το οποίο λέει κι ο Καβάφης αρκετά χρόνια μετά από τον Όμηρο. Αυτό μετράει. Δηλαδή είμαι πεισματάρης, επαναλαμβάνω πάλι και πάλι. Κι όταν βάλω κάποιο στόχο θα τον πετύχω, ή τουλάχιστον θα φάω το κεφάλι μου, θα προσπαθήσω όμως να τον πετύχω...
Ξέρεις, έχω γνωρίσει τελευταία περιπτώσεις ανθρώπων με μεγάλα προβλήματα, οι οποίοι πήγανε σε γιατρούς, πήγαν από δω, πήγαν από κει, γιατρεύτηκαν λέγεται ψυχικά, αλλά δεν νομίζω ότι αυτή η γιατρειά είναι μια πραγματική γιατρειά. Χρειάζεται αυτή η ανάγκη του να φτιάξεις κάτι άλλο, έστω κι αν αυτή η ανάγκη σε κάνει όχι ευτυχισμένο αλλά δυστυχισμένο. Γιατί μια ευτυχία αλλιώτικη είναι μια ευτυχία του ύπνου και της ανυπαρξίας, ενώ το άλλο είναι η ύπαρξη με τις δυσκολίες της, τις στιγμές αυτές που η παράδοσή μας ονομάζει πολύ ωραία "σταυραναστάσιμες", με το σταυρό της κάθε μέρας και την Ανάσταση, που είναι μία βέβαια μέρα της εβδομάδας ή μία μέρα του χρόνου, η Λαμπρή του Πάσχα, αλλά είναι η καθοριστική μέρα, είναι το κέντρο του κόσμου. Αυτό κάπου βρίσκεται και στην αρχαία τραγωδία. Αλλά ακόμα πιο πολύ βρίσκεται στην καινούρια τραγωδία που είναι η Ορθοδοξία μας. Κατά κάποιον τρόπο είναι κι αυτή μια τραγωδία. Επικαθορίζονται όλα από τη στιγμή της νίκης του ανθρώπου. Και γι' αυτήν πολεμάμε, αλλά και για την άλλη μεριά. Και για να κατανοήσουμε το μεγαλείο της μη νίκης. Της αποτυχίας μας. Όταν δεν είναι δυνατή η επιτυχία.

Κωστής Μοσκώφ [Στα Όρια του Έρωτα και της Ιστορίας, 1997]

Στον Ασωπό

Πριν από 70 χρόνια, αργά το απόγευμα της 20ης Ιουνίου 1943, 6 Άγγλοι ειδικοί σαμποτέρ με τη βοήθεια χωρικών κατέβηκαν με σχοινιά μέσα στο απροσπέλαστο φαράγγι του Ασωπού και ανατίναξαν τη μικρή γέφυρα (μήκος 30 μέτρων). Σε λίγες ώρες τα ξημερώματα της 21ης Ιουνίου η επιχείρηση Ασωπός που προετοιμάζονταν από τις αρχές του έτους, θα τελειώσει με επιτυχία.

First woman in space

Once you've been in space, you appreciate how small and fragile the Earth is.
Valentina Tereshkova
The first woman to have flown in space - 50 years ago, in Vostok 6 on 16 June 1963

Ομίχλη

Ομίχλη (χωρίς το σκοτάδι). Ευχαριστίες στον Κώστα

Φορώ το μαγικό σκουφί που αόρατο με κάνει

γλιστρώ απ’ το σεντονάκι της να φύγω στα κρυφά

Σκοτάδι είναι, παγωνιά. Στα σπίτια όλοι κοιμούνται

μ’ από τις γρύλιες όνειρα βγαίνουν και συναντιούνται

Την πόλη αφήνω πίσω μου άγρυπνος και ξαναμμένος

Απ’ το γεφύρι του Ξηριά περνώ αλλοπαρμένος

και φτάνω πάνω στο βουνό, ψηλά στο Γκουνταμάνι

ομίχλη έχει, νότισαν τα γένια του Μπαμπάνη

Με καλοδέχθη το βουνό, μου φτιάχνει προσκεφάλι

με κάπαρη, με ρίγανη, με μέντα και θυμάρι

Παρακαλεί και τ’ άγρια, που χάρη του χρωστάνε

να μου κρατήσουν συντροφιά και να παραφυλάνε

Πουλιά της νύχτας τραγουδάν για να με νανουρίσουν

και τη ψυχή που ανοίγεται στον ύπνο να κερδίσουν

Και βλέπω όνειρα τρελά και τον ληστή Μπαμπάνη

να τουφεκάει τον ουρανό, να κλαίει στο Γκουνταμάνι.

Θανάση Παπακωνσταντίνου - Ομίχλη

Spirit - 10 years from the launch

This 360-degree view, called the "McMurdo" panorama, comes from the panoramic camera (Pancam) on NASA's Mars Exploration Rover Spirit. Spirit was launched on June 10, 2003. The last communication of Spirit with Earth was sent on March 22, 2010.

And then there was Pavonis Mons, an enormous dream mountain, as if the world were a print by Hokusai.

Kim Stanley Robinson [Red Mars, 1993]

Embarkation of Cythera

Pomegranate flower / © Evi Sarantea

Like jellied flowers
  

My inflated curves
  

Melt in the peaceful stagnance of the bath.
  

If I were to die
  

I would resist the final agony
  

With only a faint quiver
  

From my escaping thighs.

Evelyn Scott [from Precipitations, 1920]

L' embarquement pour Cythere, Antoine Watteau (1717)

Borealis

(Aurora) Borealis / © Peter Jeffery

... They got music in their Solar System

They've rocked around the Milky Way

They dance around the Borealice

They're space truckin' everyday ...

Space truckin' [Ritchie Blackmore / Ian Gillan / Roger Glover / Jon Lord / Ian Paice, 1971]

Song recorded by Deep Purple in Montreux in December 1971

Deep Purple - Space truckin'

Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας καταστροφής (που δεν συνέβη)

Ήλιος και Γη: μια σχέση έρωτα και "μίσους"

Το βιβλίο "Space Weather - Physics and Effects" διατίθεται δωρεάν στους φοιτητές μέσω της πλατφόρμας "Εύδοξος"

Ο διαστημικός καιρός στο ηλιακό σύστημα, οι μαγνητικές καταιγίδες στο γεωδιάστημα και η πρόγνωσή τους αποτελούν ένα σχετικά νέο πεδίο της αστροφυσικής - μάλιστα ο όρος "διαστημικός καιρός" δεν είναι ούτε εικοσαετής. Την εβδομάδα που πέρασε, είχαμε έναν καταιγισμό τρομονέων για μια καταιγίδα που θα χτυπούσε (κατ' αποκλειστικότητα;) την Ελλάδα και κάθε αναξιοπαθούντα (και τελικά δεν χτύπησε). Όχι πως οι μαγνητικές καταιγίδες δεν χτυπούν την Ελλάδα. Έχουμε και απτές (ορατές!) αποδείξεις ότι την χτυπούν, όπως τις καταπληκτικές φωτογραφίες κόκκινου σέλαος στον αττικό ουρανό του Αντώνη Αγιομαμίτη.

Βόρειο σέλας στην Αττική κατά τη διάρκεια μαγνητικής καταιγίδας, Νοέμβριος 2003

© Αντώνης Αγιομαμίτης

Ένα σύντομο άρθρο για την προαναγγελθείσα και μηδέποτε εμφανισθείσα καταιγίδα:

Η μέρα που δεν μας χτύπησε η μαγνητική καταιγίδα

Βόρειο σέλας στον Καναδά

Σιμούν

Σιμωνόπετρα και Άθως / © Ι.Α. Daglis

Ψέλνει στη Σιμωνόπετρα κι ακούγεται στον Άδη
μα οι τρομαγμένοι κάνουνε πως τάχα δεν ακούν.
Κλέβει το χνούδι απ’ τα παιδιά, τα μονοπάτια σβήνει,
βαφτίζεται στην έρημο και γίνεται Σιμούν.

Στέλνει καράβια στο γκρεμό,
τον ίσκιο ξεθωριάζει,
κάνει κι εμένα φρύγανο,
μα εμένα δε με νοιάζει.

Με το `να χέρι στη χαρά και τ’ άλλο στην ομίχλη,
δεμένο με γλεντήσανε τα λαίμαργα πουλιά.
Γυρεύω την πανσέληνο να πέσει στο πηγάδι,
να κοιταχτώ, να θυμηθώ πως ήμουνα παλιά.

Να θυμηθώ, να ξεχαστώ
να γίνω ερυθρελάτη
οι ρίζες μου στον ουρανό,
τα φύλλα στο κρεβάτι.

Σιμούν

Les Chaises

Boat on the water, Andros / © I.A. Daglis

Old Man: "I want to see – the boats on the water making blots in the sunlight."

Old Woman: "You can't see them, there's no sunlight, it's nighttime, my darling."

Eugene Ionesco [Les Chaises, 1952]

Α. Καφετζόπουλος και Ο. Λαζαρίδου, Καρέκλες

Shenandoah

Oh, Shenandoah,
I long to see you,
Away you rolling river.
Oh Shenandoah,
I long to see you,
Away, I'm bound away,
'cross the wide Missouri.
Oh Shenandoah,
I love your daughter,
Away, you rolling river.
For her I'd cross,
Your roaming waters,
Away, I'm bound away,
'Cross the wide Missouri.
'Tis seven years,
since last I've seen you,
And hear your rolling river.
'Tis seven years,
since last I've seen you,
Away, we're bound away,
Across the wide Missouri.
Oh Shenandoah,
I long to see you,
And hear your rolling river.
Oh Shenandoah,
I long to see you,
Away, we're bound away,
Across the wide Missouri.

Traditional American folk song of uncertain origin, dating at least to the early 19th century
On the occasion of the performance of "Mourning becomes Electra" of Eugene O'Neill at the National Theatre of Greece

Με αφορμή το έργο "Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα" του Γιουτζήν Ο’Νηλ στο Εθνικό Θέατρο (εξαιρετικές ερμηνείες από την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και την Μαρία Πρωτόπαππα)

... και με τον Tom Waits ...

La courbe de tes yeux

Tes Yeux / © I.A. Daglis

La courbe de tes yeux fait le tour de mon coeur,
Un rond de danse et de douceur,
Auréole du temps, berceau nocturne et sûr,
Et si je ne sais plus tout ce que j’ai vécu
C’est que tes yeux ne m’ont pas toujours vu.

Feuilles de jour et mousse de rosée,
Roseaux du vent, sourires parfumés,
Ailes couvrant le monde de lumière,
Bateaux chargés du ciel et de la mer,
Chasseurs des bruits et sources de couleurs

Parfums éclos d’une couvée d’aurores
Qui gît toujours sur la paille des astres,
Comme le jour dépend de l’innocence
Le monde entier dépend de tes yeux purs
Et tout mon sang coule dans leurs regards.

Paul Éluard [Capitale de la douleur, 1926]


Το τόξο των ματιών σου κύκλους κάνει γύρω απ’την καρδιά μου,
Απαλές και ρυθμικές στροφές,
Φωτοστέφανο του χρόνου, λίκνο νυχτερινό και σίγουρο,
Δε γνωρίζω πια όσα έχω ζήσει
Γιατί τα μάτια σου δε με κοιτούσαν πάντα.

Φύλλα της μέρας και βρύα της δροσιάς,
Καλαμιές ανέμου, ευωδιαστά χαμόγελα,
Φτερούγες που σκέπουν τον κόσμο με φως,
Καράβια φορτωμένα ουρανό και θάλασσα,
Κυνηγοί των ήχων και πηγές των χρωμάτων

Οι αυγές κυοφορούν αρώματα
Πάνω στην αχυροστρωμνή των άστρων,
Όπως η μέρα κρέμεται από την αθωότητα
Το σύμπαν κρέμεται από τα αγνά σου μάτια
Το αίμα μου όλο κυλάει μέσα στο βλέμμα τους.

Πωλ Ελυάρ

Why say it again?

Sabine, 1981 / © I.A. Daglis

When I have nothing to say, my lips are sealed.
Say something once, why say it again?

David Byrne, Chris Frantz and Tina Weymouth [Psycho Killer, 1977]

Talking Heads - Psycho Killer

Μέρα Μαγιού

Πρωτομαγιά στη Χαλκιδική

Μέρα Μαγιού μού μίσεψες, μέρα Μαγιού σε χάνω,
άνοιξη, γιε, που αγάπαγες κι ανέβαινες απάνω

Στο λιακωτό και κοίταζες και δίχως να χορταίνεις
άρμεγες με τα μάτια σου το φως της οικουμένης

Και με το δάχτυλο απλωτό μού τάδειχνες ένα-ένα
τα όσα γλυκά, τα όσα καλά κι αχνά και ροδισμένα

Και μούδειχνες τη θάλασσα να φέγγει πέρα, λάδι,
και τα δεντρά και τα βουνά στο γαλανό μαγνάδι

Και τα μικρά και τα φτωχά, πουλιά, μερμήγκια, θάμνα,
κι αυτές τις διαμαντόπετρες που ίδρωνε δίπλα η στάμνα.

Μα, γιόκα μου, κι αν μούδειχνες τ' αστέρια και τα πλάτια,
τάβλεπα εγώ πιο λαμπερά στα θαλασσιά σου μάτια.

Και μου ιστορούσες με φωνή γλυκειά, ζεστή κι αντρίκια
τόσα όσα μήτε του γιαλού δε φτάνουν τα χαλίκια

Και μούλεες, γιε, πως όλ' αυτά τα ωραία θάναι δικά μας,
και τώρα εσβήστης κ' έσβησε το φέγγος κ' η φωτιά μας.

Γιάννης Ρίτσος [Επιτάφιος, 1936]

Γρηγόρης Μπιθικώτσης - Μέρα Μαγιού μου μίσεψες

Καβάφης

Για τα 150 χρόνια από τη γέννησή του στην Αλεξάνδρεια (29 Απριλίου 1863)


Τιμή σ' εκείνους όπου στην ζωή των
όρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες·
δίκαιοι κι ίσοι σ' όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κ' ευσπλαχνία·
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν
είναι πτωχοί, πάλ' εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε·
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους.
Και περισσότερη τιμή τους πρέπει
όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
κ' οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.

Κ.Π. Καβάφης [Θερμοπύλες, 1904]

Είμαστε εις το εμείς

Μακρυγιάννης / Τάσσος Αλεβίζος

Ένα πράμα μόνον με παρακίνησε κι εμένα να γράψω ότι τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι αμαθείς και πλούσιοι και φτωχοί και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι· όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσομεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμεν κι όλοι μαζί και να μην λέγει ούτε ο δυνατός «εγώ» ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς «εγώ»; Όταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει «εγώ»· όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε «εμείς». Είμαστε εις το «εμείς» κι όχι εις το «εγώ». Και εις το εξής να μάθομεν γνώση, αν θέλομεν να φκιάσομεν χωριόν, να ζήσομεν όλοι μαζί.

Γιάννης Μακρυγιάννης [Απομνημονεύματα]