Space Capabilities for Sustainability on Earth

At the first ever Global Space Leaders Summit, organized by the International Astronautical Federation at the IAC2024, the theme was "Space Capabilities for Sustainability on Earth". All space agencies leaders were invited to contribute with a brief statement and this was my contribution:

Mr. Chairman, Mr. President, dear Teodoro, thank you so much for organizing this seminal event. I am very happy to address our colleagues today.  

        The space age, which began 67 years ago with the launch of artificial satellites, initially captivated humanity with visions of exploration beyond Earth. Yet, those very tools designed to venture outward have quickly become vital for looking inward, for observing and protecting our own planet.              

Over the past decades we have been witnessing how space capabilities become increasingly important in addressing the pressing challenges of sustainability on Earth. From mitigating climate change to enhancing resource management, the use of space technology offers unparalleled solutions to some of our most urgent global and regional problems.

The Hellenic Space Center, the National Space Agency of Greece, has been supporting the government in the implementation of its first small-satellite constellation that will carry a comprehensive set of Earth Observation sensors, both passive and active, which will decisively contribute to critical national needs related to sustainability. Real-time data will allows scientists and policymakers to make informed decisions on issues ranging from agriculture to urban development to natural disasters. 

Similar initiatives around the globe - such as the Copernicus program of the European Union and various national Earth observing satellites - underscore a worldwide trend to using space technology to meet sustainability goals.

Space exploration itself drives innovation in sustainable technologies. The challenges of sustaining life in space - such as water recycling, air purification, and energy efficiency - often lead to breakthroughs that can be applied here on Earth. For example, advanced water filtration systems developed for astronauts have been adapted for use in regions with limited access to clean water.

Finally, space capabilities offer an expanded perspective on sustainability. The famous "Earthrise" photograph, taken by Apollo astronauts, continues to remind us the fragility of our planet. This view from space emphasizes that Earth is a finite, interconnected system, encouraging a global commitment to preserving its ecosystems. 

As we look to the planets and stars, it is essential that we continue investing in and leveraging space technologies to safeguard Earth’s ecosystems and ensure a sustainable future. The lessons learned in space, and the technology developed for exploration, must also be used to preserve the only home we have - our planet.

με αφορμή τον εθελοντισμό

 

Λίγες σκέψεις με αφορμή τη σημερινή «ταπεινή» δράση εθελοντισμού στη ρεματιά Πεντέλης. 

Εμείς οι Έλληνες όταν θέλουμε μπορούμε (όπως όλα τα έθνη του κόσμου). 

Μπορούμε με συλλογική προσπάθεια να πετύχουμε θαύματα. Να σταματήσουμε την Περσική αυτοκρατορία, να ταράξουμε την Οθωμανική αυτοκρατορία, να δυσκολέψουμε το Τρίτο Ράιχ, να καθαρίσουμε τη ρεματιά της Πεντέλης από τα σκουπίδια που έχουν συσσωρευτεί από τις συλλογικές προσπάθειες άλλων Ελλήνων (συμπολιτών μας). 

Δεν χρειάζονται πολλά μέσα. Λίγη καλή διάθεση και λίγος από τον χρόνο μας (μια ώρα λιγότερη στον καναπέ από όπου σχολιάζουμε και αναθεματίζουμε τα πάντα και τους πάντες). 

Μπορούμε επίσης να μεταμορφώσουμε τη χώρα μας, αν συνειδητοποιήσουμε ότι «το Κράτος» (που φταίει για όλα, και δεν φροντίζει τα σχολεία, και δεν φροντίζει τα νοσοκομεία και δεν φροντίζει τους δρόμους, και …) δεν διαθέτει κότες με χρυσά αυγά, αλλά για να λειτουργήσει χρειάζεται τους φόρους που εμείς επιλέγουμε να μην αποδίδουμε (φοροδιαφυγή ονομάζεται αυτό), έτσι ώστε να μπορούμε να το κατηγορούμε ότι δεν φροντίζει τα σχολεία, και δεν φροντίζει τα νοσοκομεία, και δεν φροντίζει τους δρόμους, κλπ. Και επειδή το κράτος δεν φροντίζει τα σχολεία, στέλνουμε τα παιδιά μας σε ιδιωτικά σχολεία (με τα χρήματα που εξοικονομούμε με τη φοροδιαφυγή). 

Τί ψάχνεις καημένε, θα μου πείτε. Εδώ είναι Ελλάδα, δεν είναι παίξε γέλασε. Και το Κράτος ήταν, είναι και θα είναι εχθρός του πολίτη. Ο πολίτης όμως είναι ο ηθικός αυτουργός, και πολλές φορές και δράστης, πολλών, πάρα πολλών, ασχημιών που μας ενοχλούν βαθύτατα. 

Αλλά ας κρατήσουμε σήμερα τα καλά:

Εύγε στους εμπνευστές, εύγε στους εθελοντές!

Ελιά και Αθήνα

 

Το μάζεμα των ελαιών - Θεόφιλος Χατζημιχαήλ (1933)

Ο μύθος για τον αγώνα Αθηνάς και Ποσειδώνα για την προστασία και την ονομασία της Αθήνας μάλλον είναι προελληνικός (πελασγικός). Βασιλιάς της Αθήνας ήταν ο Κέκροπας. Οι αντίπαλοι ανέβηκαν πάνω στο βράχο της Ακρόπολης, όπου ήρθαν και οι άλλοι δέκα θεοί από τον Όλυμπο για να κάνουν τον δικαστή στη διαφωνία των δυο θεών, ενώ ο Κέκροπας συμμετείχε ως μάρτυρας.

Πρώτος ήρθε ο Ποσειδώνας, στάθηκε στη μέση του βράχου και με την τρίαινα του έδωσε ένα δυνατό χτύπημα στο έδαφος. Αμέσως ξεπήδησε ένα κύμα αλμυρού νερού που σχημάτισε μια μικρή λίμνη που την ονόμασαν "Ερεχθηίδα θάλασσα".

Μετά ήρθε η σειρά της Αθηνάς να παρουσιάσει το δώρο της και φύτεψε μια ελιά πάνω στον βράχο, που ξεπετάχτηκε γεμάτη καρπό. Κατόπιν ο Δίας κήρυξε το τέλος του αγώνα και ζήτησε στους άλλους θεούς να κρίνουν σε ποιον από τους δυο θεούς να δοθεί η πόλη. Παράλληλα ζήτησαν και τη γνώμη του Κέκροπα. Αυτός έριξε μια ματιά γύρω, αλλά όπου να γύριζε, τα μάτια του αντίκριζαν αλμυρό νερό, τις θάλασσες που από παντού έζωναν τη χώρα. Το δέντρο όμως που χάρισε η Αθηνά, ήταν το πρώτο που φύτρωσε σε όλη τη χώρα και ήταν συνάμα για την πόλη η υπόσχεση για δόξα και ευτυχία. Γι' αυτό ο Κέκροπας θεώρησε πως το δώρο της Αθηνάς ήταν πιο χρήσιμο και έτσι της δόθηκε η κυριαρχία της πόλης. 

Για την αθηναϊκή προέλευση της ελιάς μιλούν ο Παυσανίας, ο Ηρόδοτος, ο Κλαύδιος Αιλιανός και ο Σοφοκλής.

Γεωργία

Ζουμερή μπριζόλα - χωρίς τη γεωργία θα παρέμενε και σήμερα είδος υπερπολυτελείας

Με λυπεί βαθύτατα που πολλοί υποτιμούν, ειρωνεύονται ή και χλευάζουν τη γεωργία και τους γεωργούς. Όχι επειδή κατάγομαι από αγροτική οικογένεια, αλλά:

- επειδή η γεωργία υπήρξε η βάση του ανθρώπινου πολιτισμού - χωρίς το πλεόνασμα τροφής που προσφέρει η γεωργία, ο άνθρωπος δεν θα είχε ξεφύγει ποτέ από το στάδιο του κυνηγού και τροφοσυλλέκτη (διαβάστε το εξαιρετικό "Όπλα, μικρόβια και ατσάλι" του Τζάρεντ Ντάιαμοντ)

- επειδή η γεωργία συνεχίζει να είναι η βάση του ανθρώπινου πολιτισμού (αν αμφιβάλλετε, δοκιμάστε να φάτε κινητά τηλέφωνα, tablet ή κάρτες μνήμης - επιπλέον σας θυμίζω ότι και το αγαπημένο σας μπριζολάκι χάρη στη γεωργία το έχετε)

- επειδή, όπως είχε πει ο Booker Washington, αφροαμερικανός αγωνιστής για τα πολιτικά δικαιώματα, "κανένας λαός δεν μπορεί να ευημερήσει, αν δεν μάθει ότι το όργωμα ενός  αγρού είναι εξίσου αξιοπρεπές με τη συγγραφή ενός ποιήματος"
(http://diamantia-kai-skouria.blogspot.gr/2009/06/earthcare.html)

- επειδή και χώρες τεχνολογικά προηγμένες και ισχυρές, έχουν κορυφαίες επιδόσεις ΚΑΙ στη γεωργία. Τις δύο πρώτες θέσεις σε αγροτικές εξαγωγές παγκοσμίως καταλαμβάνουν οι ΗΠΑ και η Ολλανδία. Διαβάστε το παρακάτω πολύ ενδιαφέρον άρθρο για την Ολλανδία (και παρεμπιπτόντως ας θυμίσω ότι η περήφανη Κρήτη με κάποιους θερμοκέφαλους που υποστηρίζουν ότι η Κρήτη "έχει τα πάντα" και θα μπορούσε να ευημερεί και αποσχισμένη από την Ελλάδα [ναι, το έχω ακούσει με τα αυτιά μου], γνώρισε τα θερμοκήπια που της εξασφάλισαν πλούτο και ευημερία από Ολλανδούς):

http://www.nationalgeographic.com/magazine/2017/09/holland-agriculture-sustainable-farming/

Κιλελέρ

100 και 1 χρόνια Κιλελέρ / © I.A. Daglis

Στις αρχές του 1910, κύριο αίτημα των κολίγων (των ακτημόνων γεωργών) της Θεσσαλίας ήταν η απαλλοτρίωση της γης και η διανομή των τσιφλικιών στους καλλιεργητές της, στη βάση της μικρής οικογενειακής ιδιοκτησίας.
Το Σάββατο 6 Μαρτίου 1910 είχε προγραμματιστεί πανθεσσαλικό συλλαλητήριο των κολίγων στη Λάρισα, με αφορμή τη συζήτηση του αγροτικού νομοσχεδίου στη Βουλή. Από νωρίς το πρωί άρχισαν να συρρέουν στην πόλη διαδηλωτές από τα γύρω χωριά. Στο σιδηροδρομικό σταθμό του Κιλελέρ, κάπου 200 χωρικοί θέλησαν να επιβιβασθούν σε τρένο χωρίς να πληρώσουν εισιτήριο. Ο διευθυντής των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων, Πολίτης, που επέβαινε στο τρένο, τους το αρνήθηκε. Οι χωρικοί οργίστηκαν κι άρχισαν να λιθοβολούν το συρμό, σπάζοντας τα τζάμια των βαγονιών. Τότε οι άνδρες της στρατιωτικής δύναμης που ευρίσκοντο εντός του τρένου και μετέβαιναν στη Λάρισα για το συλλαλητήριο, διατάχθηκαν από τους επικεφαλής να πυροβολήσουν στον αέρα για εκφοβισμό. Οι χωρικοί εξαγριώνονται και τους επιτίθενται με πέτρες και ξύλα. Οι στρατιώτες ξαναπυροβολούν, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν δύο αγρότες και να τραυματισθούν πολλοί ...

Κιλελέρ

Το αγροτικό ζήτημα στη Θεσσαλία εμφανίζεται οξυμένο από την επαύριο της ένταξης της περιοχής στην ελληνική επικράτεια το 1881. Οι κολίγοι υπήρξαν οι χαμένοι της ενσωμάτωσης και οι τσιφλικάδες οι μεγάλοι κερδισμένοι. Το λάθος των κυβερνήσεων εκείνης της εποχής ήταν ότι εφάρμοσαν το ρωμαϊκό και γερμανικό δίκαιο που ίσχυε στην Παλαιά Ελλάδα, παραγνωρίζοντας τα δικαιώματα των κολίγων βάσει του οθωμανικού δικαίου. Επί Τουρκοκρατίας, οι τσιφλικάδες είχαν μόνο το δικαίωμα εισπράξεως των προσόδων επί των μεγάλων εκτάσεων που κατείχαν, ενώ οι κολίγοι είχαν πατροπαράδοτα δικαιώματα επί των κοινόχρηστων χώρων του τσιφλικιού (επί της γης, των οικιών, των δασών και των βοσκοτόπων). Με τη νέα κατάσταση, οι έλληνες πλέον τσιφλικάδες, που διαδέχθηκαν τους οθωμανούς, είχαν δικαιώματα απόλυτης κυριότητας σε όλη την ιδιοκτησία τους, ενώ οι κολίγοι είχαν περιπέσει σε καθεστώς δουλοπαροίκου. Δηλαδή οι "ελεύθεροι" αγρότες του νεοελληνικού κράτους βρέθηκαν σε πολύ δυσμενέστερη θέση από τους υποτελείς στους Οθωμανούς προγόνους τους. Οι κολίγοι διεκδίκησαν μαχητικά την επαναφορά των πραγμάτων στο προηγούμενο καθεστώς, ενώ έθεταν και θέμα απαλλοτριώσεων. Ο εκσυγχρονιστής Χαρίλαος Τρικούπης, που κυριαρχούσε στην πολιτική σκηνή, ήταν αντίθετος με τη διανομή της γης στους κολίγους, γιατί δεν ήθελε να χάσει τους ξένους επενδυτές και την εισροή νέων κεφαλαίων στην Ελλάδα... Σας θυμίζει κάτι;

Διονύσης Σαββόπουλος - Κιλελέρ

EarthCare

Field in Macedonia, Greece / I.A. Daglis

No race can prosper till it learns that there is as much dignity in tilling a field as in writing a poem.

Booker Taliaferro Washington (American educator, 1856–1915)