με αφορμή τον εθελοντισμό

 

Λίγες σκέψεις με αφορμή τη σημερινή «ταπεινή» δράση εθελοντισμού στη ρεματιά Πεντέλης. 

Εμείς οι Έλληνες όταν θέλουμε μπορούμε (όπως όλα τα έθνη του κόσμου). 

Μπορούμε με συλλογική προσπάθεια να πετύχουμε θαύματα. Να σταματήσουμε την Περσική αυτοκρατορία, να ταράξουμε την Οθωμανική αυτοκρατορία, να δυσκολέψουμε το Τρίτο Ράιχ, να καθαρίσουμε τη ρεματιά της Πεντέλης από τα σκουπίδια που έχουν συσσωρευτεί από τις συλλογικές προσπάθειες άλλων Ελλήνων (συμπολιτών μας). 

Δεν χρειάζονται πολλά μέσα. Λίγη καλή διάθεση και λίγος από τον χρόνο μας (μια ώρα λιγότερη στον καναπέ από όπου σχολιάζουμε και αναθεματίζουμε τα πάντα και τους πάντες). 

Μπορούμε επίσης να μεταμορφώσουμε τη χώρα μας, αν συνειδητοποιήσουμε ότι «το Κράτος» (που φταίει για όλα, και δεν φροντίζει τα σχολεία, και δεν φροντίζει τα νοσοκομεία και δεν φροντίζει τους δρόμους, και …) δεν διαθέτει κότες με χρυσά αυγά, αλλά για να λειτουργήσει χρειάζεται τους φόρους που εμείς επιλέγουμε να μην αποδίδουμε (φοροδιαφυγή ονομάζεται αυτό), έτσι ώστε να μπορούμε να το κατηγορούμε ότι δεν φροντίζει τα σχολεία, και δεν φροντίζει τα νοσοκομεία, και δεν φροντίζει τους δρόμους, κλπ. Και επειδή το κράτος δεν φροντίζει τα σχολεία, στέλνουμε τα παιδιά μας σε ιδιωτικά σχολεία (με τα χρήματα που εξοικονομούμε με τη φοροδιαφυγή). 

Τί ψάχνεις καημένε, θα μου πείτε. Εδώ είναι Ελλάδα, δεν είναι παίξε γέλασε. Και το Κράτος ήταν, είναι και θα είναι εχθρός του πολίτη. Ο πολίτης όμως είναι ο ηθικός αυτουργός, και πολλές φορές και δράστης, πολλών, πάρα πολλών, ασχημιών που μας ενοχλούν βαθύτατα. 

Αλλά ας κρατήσουμε σήμερα τα καλά:

Εύγε στους εμπνευστές, εύγε στους εθελοντές!

η κόλαση της αυτοδικαίωσης

 

Fred Boissonnas, Κρήτη 1911

Η αυτοδικαίωση είναι βαρύ φορτίο επειδή το κουβαλάμε χωρίς σταματημό. Πάντοτε θα παρουσιάζεται κάποια νέα περίσταση ενόψει της οποίας θα χρειάζεται να εδραιώσουμε τη θέση μας, σκάβοντας χαρακώματα υπεράσπισης για το εγώ μας ... η πραγματική κόλαση είναι το να είσαι ανήμπορος να βρεις ανάπαυση από τον μόχθο της υπεράσπισης του εαυτού σου.

Rowan Williams, το μυστικό της ερήμου 

(Silence and honey cakes - the wisdom of the desert, 2003)

δεν έχουμε δικαίωμα να είμαστε δυστυχισμένοι

Από το τίποτα που είμαστε, ξαφνικά βγαίνουμε σε αυτόν τον υπέροχο κόσμο. Στα χρώματα. Δίνω μεγάλη σημασία στα χρώματα. Είναι από τα σημαντικότερα 
πράγματα στον κόσμο.
Πολλές φορές μου έχει συμβεί, όταν με κλείσανε στην απομόνωση, στο απόλυτο σκοτάδι, τη δέκατη μέρα να ξεχνάω τα χρώματα. Να έχω ασπρόμαυρη μνήμη, να 
μη θυμάμαι το κόκκινο, το κίτρινο - το όνειρό μου δε μπορεί να  αναπληρώσει αυτή την απουσία.
Αυτό, φαντάσου, το ξέρει και η Ασφάλεια. Μπήκε μια μέρα ο Μπάμπαλης εκεί που ήμουνα:
''Έλα έξω ρε να δεις τα χρώματα'' και μου χτύπησε η καρδιά.
Σε μια μεταγωγή με το που είδα από το πίσω άνοιγμα του αυτοκινήτου τα κόκκινα και πράσινα λεωφορεία, αισθάνθηκα μια απέραντη ευδαιμονία.
Ερχόμαστε, λοιπόν, στα καταπληκτικά χρώματα της φύσης, τις γεύσεις, τις αισθήσεις,  τη ζωή την ίδια με τα πάθη της, και διασχίζουμε μια καμπύλη εβδομήντα - ογδόντα χρόνων για να πάμε πάλι στο τίποτα.

Και σας ρωτάω: πώς πρέπει να ζήσουμε τα μετρημένα χρόνια μας;
Πρέπει να τα γευτείς. Πρέπει να τα εξαντλήσεις. Πρέπει με τα μάτια να δεις ό,τι υπάρχει, με το στόμα σου να φας ό,τι υπάρχει, με τα χέρια σου να ψάξεις ό,τι υπάρχει. Αυτό είναι παγανισμός: η λατρεία του υπαρκτού και των αισθήσεων.
Για ένα πράγμα δεν έχουμε δικαίωμα: Nα είμαστε δυστυχισμένοι.
Πρέπει να διεκδικούμε παντού την ευτυχία μας.

Μίκης Θεοδωράκης
Περιοδικό Τέταρτο (1985), Απόσπασμα από συνέντευξη στον Στάθη Τσαγκαρουσιάνο.

έφυγε σαν σήμερα, πριν από δύο χρόνια

χαρά και καλοσύνη

 

Εγκλουβή Λευκάδας, Ιούλιος 2001

Έχω πειστεί απόλυτα ότι καλοσύνη και χαρά ταυτίζονται. Ο καλός άνθρωπος που αγαπάει και νοιάζεται τους άλλους ζει μέσα στη χαρά. Επομένως κριτήριο για να ορίσουμε το αν είναι κάποιος δυστυχισμένος ή όχι είναι η χαρά. Γιατί η χαρά προϋποθέτει την αγάπη και την καλοσύνη.... Αυτό ήταν το μεγάλο μάθημα της Γιούλας: αυτή η κοπέλα δεν είχε τίποτα. Δεν είχε υγεία, δεν είχε κοινωνική αναγνώριση, δεν είχε καριέρα, δεν είχε λεφτά. Είχε όλες τις προϋποθέσεις να είναι μεμψίμοιρη, χαιρέκακη, φθονερή, και όμως ήταν μέσα στη χαρά και στην καλοσύνη. Επομένως, ναι, δεν έχουμε καμία δικαιολογία να μην είμαστε καλοί.

Σταύρος Ζουμπουλάκης - Η αδερφή μου (2012)

διαφορετικότητα και μικροπρέπεια

Διαφορετικότητα, Hieronymus Bosch

Με θλίβει αφάνταστα το εκ πρώτης όψεως παράδοξο φαινόμενο, άνθρωποι που διακηρύσσουν με πάθος την αξία της αλληλεγγύης, της συνύπαρξης, της αποδοχής του διαφορετικού άλλου, στην πράξη όχι απλώς να μην αποδέχονται τον διαφορετικό άλλο, αλλά αντιθέτως να λοιδωρούν και να στοχοποιούν όποιον δεν είναι συμβατός με την κοσμοθεωρία τους. Και επιπλέον, στην πράξη να αντιμετωπίζουν τη διαφορετικότητα με μισαλλοδοξία και μικροπρέπεια. Όπως πολύ εύστοχα είχε παρατηρήσει ο Σοπενάουερ, "από τα μικροπράγματα καταλαβαίνουμε καλύτερα τον χαρακτήρα του ανθρώπου". Τα λόγια τα μεγάλα όταν στην καθημερινότητα ενσαρκώνονται σε συμπεριφορά μικροπρεπή, είναι κούφια και άχρηστα.  

ου γαρ ήλθον ίνα κρίνω

Russian peasants, 1907 - Sergei Mikhailovich Prokudin-Gorskii

καὶ ἐάν τίς μου ἀκούσῃ τῶν ῥημάτων καὶ μὴ πιστεύση, ἐγὼ οὐ κρίνω αὐτόν· οὐ γὰρ ἦλθον ἵνα κρίνω τὸν κόσμον, ἀλλ’ ἵνα σώσω τὸν κόσμον.

Κατά Ιωάννην ιβ' 47

και αν κάποιος ακούσει τα λόγια μου, και δεν πιστέψει, εγώ δεν τον κρίνω· επειδή, δεν ήρθα για να κρίνω τον κόσμο, αλλά για να σώσω τον κόσμο.

and if any man hear my words, and believe not, I judge him not: for I came not to judge the world, but to save the world.

John 12:47

όσο μας επιτρέπουν οι χαραμάδες της φυλακής μας

Alcatraz cell / © I.A. Daglis

Αν το γυαλί απ' όπου βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο ήταν πιο καθαρό, το καθετί θα φαινότανε στον άνθρωπο τέτοιο που πραγματικά είναι, δηλαδή χωρίς αρχή και τέλος.

Όμως ο άνθρωπος πήγε και κλείστηκε από μόνος του και περιορίστηκε σε τέτοιο σημείο, που να μη βλέπει παρά μόνον όσο τού επιτρέπουν οι χαραμάδες της φυλακής του.

Οδυσσέας Ελύτης [Εν λευκώ, 1992]

Beauty

The plastic bag scene from American Beauty; music by Thomas Newman

It was one of those days, when it's a minute away from snowing, and there's this electricity in the air. You can almost hear it, right? And this bag was just dancing with me, like a little kid begging me to play with it, for fifteen minutes. That's the day I realized there was this entire life behind things, and this incredibly benevolent force, that wanted me to know there was no reason to be afraid, ever. Video's a poor excuse, I know, but it helps me remember. I need to remember. Sometimes there is so much... beauty... in the world, I feel like I can't take it, and my heart is just going to cave in.

Alan Ervin Ball [American Beauty, 1999]

Γιατί να συμβεί σ' εμένα;

© Enki Bilal

Πόσο συχνά λέμε, σκεφτόμαστε, παραπονιόμαστε "γιατί να συμβεί σ' εμένα; γιατί όλα τα κακά/στραβά/ανάποδα να συμβαίνουν σ' εμένα;" και νιώθουμε πως είμαστε οι - μονίμως - αδικημένοι σ' αυτή τη ζωή;

Γιατί (σχεδόν) ποτέ δεν βλέπουμε την πραγματικότητα αντίστροφα; Γιατί να συμβαίνουν τόσα κακά (πείνα, αρρώστεια, πόλεμος, κατατρεγμός, προσφυγιά) σε εκατομμύρια άλλων ανθρώπων και όχι σ' εμάς;

Γιατί στους άλλους και όχι σ' εμένα;

Πολύ εύστοχα το θέτει ο Πάπας Φραγκίσκος (κατά κόσμον Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο) σε μια σύντομη ομιλία που αξίζει να παρακολουθήσει κανείς:

danger and deliverance

danger and deliverance / © I.A. Daglis

Nah ist
Und schwer zu fassen der Gott.
Wo aber Gefahr ist, wächst 
Das Rettende auch.
Friedrich Hölderlin [Patmos, 1803]

Near
And hard to grasp is the God.
But where danger is,
Deliverance also grows.

Εγγύς
Και δυσνόητος ο Θεός.
Αλλά όπου υπάρχει κίνδυνος
Ευδοκιμεί και η λύτρωση.

Στον Κωνσταντίνο

μην περιμένεις

© I.A. Daglis

Το αύριο δεν το έχει εξασφαλίσει κανείς, είτε νέος είτε γέρος. Σήμερα μπορεί να είναι η τελευταία φορά που βλέπεις τους ανθρώπους που αγαπάς. Γι' αυτό μην περιμένεις άλλο, κάν' το σήμερα, γιατί αν το αύριο δεν έρθει ποτέ, θα μετανιώσεις σίγουρα για τη μέρα που δεν βρήκες χρόνο για ένα χαμόγελο, μια αγκαλιά, ένα φιλί και ήσουν πολύ απασχολημένος για να κάνεις πράξη μια τελευταία τους επιθυμία. Κράτα αυτούς που αγαπάς κοντά σου, πες τους ψιθυριστά πόσο πολύ τους χρειάζεσαι, αγάπα τους και φέρσου τους καλά, βρες χρόνο για να τους πεις "συγνώμη", "συγχώρεσέ με", "σε παρακαλώ", "ευχαριστώ" κι όλα τα λόγια αγάπης που ξέρεις. Κανείς δεν θα σε θυμάται για τις κρυφές σου σκέψεις. Ζήτα απ' τον Κύριο τη δύναμη και τη σοφία για να τις εκφράσεις. Δείξε στους φίλους σου τι σημαίνουν για σένα.

«Αν ο Θεός μου δώριζε ένα κομμάτι ζωή...» - Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες

μια φορά

Τατόι, στο φως του δειλινού

... γιατί πολλές φορές τα πράγματα γίνονται 
μια φορά
Κι ας είναι οι μέρες όλες ίδιες 
και ο ήλιος αιώνιος

Νικηφόρος Βρεττάκος
[Ύπνος, από τη συλλογή “Ο χρόνος και το ποτάμι”, 1957]

death and love

at Dostoyevsky's grave

We're all going to die, all of us, what a circus! That alone should make us love each other but it doesn't. We are terrorized and flattened by trivialities, we are eaten up by nothing.

Henry Charles Bukowski [American poet, novelist, and short story writer; 1920-1994]

αυτοί που παραπονιούνται ...

Enki Bilal

Αυτοί που παραπονιούνται για τον τρόπο που αναπηδάει η μπάλα 
είναι εκείνοι που δεν μπορούν να τη χτυπήσουν.

Κομφούκιος

σπαρακτική ομορφιά

το χρώμα του άνθους / © I.A. Daglis

... και να γευτεί τη σπαρακτική ομορφιά της αλλαγής των εποχών τού χρόνου ...

Τζουνίτσιρο Τανιζάκι [Το εγκώμιο της σκιάς, 1933]

Ζωή

Κάν τρισχίλια έτη βιώσεσθαι μέλλης καί τοσαυτάκις μύρια, όμως μέμνησο, ότι ουδείς άλλον αποβάλλει βίον ή τούτον, όν ζή, ουδέ άλλον ζή ή όν αποβάλλει.

Ακόμη κι αν πρόκειται να ζήσεις τρεις χιλιάδες χρόνια ή και τριάντα χιλιάδες, να θυμάσαι ότι κανένας δεν χάνει μια ζωή άλλη από αυτή την οποία ζει, ούτε ζει ζωή άλλη από αυτή την οποία χάνει.

Μάρκος Αυρήλιος [Εις εαυτόν, 170-180 μ.Χ.]

things

GPS / © I.A. Daglis

... things are not what they seem ...

Roger Waters [Sheep, 1977]

From one of the greatest songs ever:

 

rust and stardust

where the weed decays / © I.A. Daglis

My car is limping, Dolores Haze,
And the last long lap is the hardest,
And I shall be dumped where the weed decays,
And the rest is rust and stardust.

Vladimir Nabokov [Lolita, 1955]

  rust and stardust / © I.A. Daglis

αθόρυβα

Paris, 1986 / © I.A. Daglis

Ου γαρ ιδιολογίας και κενής δόξης ο βίος ημών έχει χρείαν αλλά του αθορύβως ημάς ζην.

Επίκουρος

Rich with possibility

Road to Monument Valley / © I.A. Daglis

And then I climbed into my car and departed for Alaska. I was surprised, as always, by how easy the act of leaving was, and how good it felt. The world was suddenly rich with possibility.

Jon Krakauer [Into the wild, 1996]